"مشکلات یادگیری"، "ناتوانی/ اختلالات یادگیری" و "تفاوت ها/ چالش‌های یادگیری"؟
کدام اصطلاح در کدام شرایط کاربرد دارد؟
در سالهای اخیر، بحث بر سر کاربرد سه اصطلاح متفاوت در معرفی دانش‌آموزانی شکل گرفته است که از هوش متوسط یا بالاتر از حد متوسط برخوردار هستند و علی رغم این بهره هوشی، بین توانایی این دانش‌آموزان و موفقیت‌های آنها در مدرسه فاصله وجود دارد. مطلب تهیه شده در زمینه تشخیص کاربرد هرکدام از این اصطلاحات می باشد:
- مشکلات یادگیری (Learning Difficulties)
اصطلاح "مشکلات یادگیری" به عوامل درونی و بیرونی قابل رفع (بغیر از تفاوت‌ها یا ناتوانی‌های یادگیری) اشاره دارد که ممکن است بر توانایی دانش‌آموز برای کسب موفقیت (دقیقا همانند سایر همسالانش)، تأثیر بگذارند. عواملی مانند غیبت، آموزش ناکارآمد، مواجهه ناکافی با برنامه های درسی ضروری، دوزبانه بودن، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و آسیب های شخصی یا خانوادگی، همگی ممکن است بر عملکرد دانش آموز در مشارکت فعالانه در امر یادگیری و برآورده کردن انتظارات تحصیلی، تأثیر منفی بگذارند.
بعنوان مثال: اگر دانش آموزی بدلایلی از جمله تنش ها و اختلافات خانوادگی، اغلب از مدرسه غیبت کند در یادگیری خود دچار شکاف و درنتیجه دچار افت تحصیلی می گردد و به مداخلات خاصی برای رفع این شکاف نیاز خواهد داشت. اگر مداخلات ارائه شده برای رفع نیازهای یادگیری دانش آموز کافی باشد و تاثیر غیبتهای گذشته وی برطرف شود، دانش آموز می تواند بهبود کافی و لازم را برای دستیابی به اهداف یادگیری مورد انتظار کسب کند.
- ناتوانی ها/اختلالات یادگیری خاص (Specific learning disorders )
ناتوانی ها یا اختلالات یادگیری خاص، اصطلاحی پربار و سنگین است که برای چندین دهه جهت نامیدن گروه های مختلفی از افراد دارای نارساخوانی، نارسانویسی، اختلال در محاسبه و ... استفاده شده است. بر اساس این تعریف، دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری، شامل گروه خاصی هستند که مشکلات یادگیری دارند، اما به مداخلات مناسب، پاسخ نمی دهند.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5 (انجمن روانپزشکی آمریکا)، ناتوانی های یادگیری را به عنوان "اختلالات یادگیری خاص" در میان تعدادی دیگر از اختلالات عصبی-رشدی طبقه بندی کرده است و شرایط تشخیص یک اختلال یادگیری را عدم وجود سایر اختلالات ذهنی، حسی یا عصبی مطرح نموده است. ناتوانی های یادگیری، ذاتی، مادام العمر و مبتنی بر عصبی هستند.
- تفاوت های یادگیری (Learning differences)
در سالهای اخیر، حرکتی در راستای جایگزین کردن اصطلاح "تفاوتهای یادگیری" با "ناتوانی های یادگیری" در جهان به جریان افتاده است. سوال این گروه از منتقدان اصطلاح "ناتوانی یادگیری" این است: چرا از اصطلاحی استفاده نمی شود که هم چالش ها و هم نقاط قوت دانش آموزان را تصدیق کند؟ چرا از واژه ناتوانی استفاده می شود که که بار بسیار منفی بر عملکرد و تواناییهای این افراد می تواند داشته باشد. باور اصلی بر این است که دانش‌آموزان به اصطلاحی نیاز دارند که آنها را تشویق کند تا بفهمند چگونه متفاوت یاد می‌گیرند.
در دنیای آموزش نیز، بحث و سردرگمی زیادی در مورد اینکه بهتر است از اصطلاح ناتوانی های یادگیری استفاده شود یا تفاوت های یادگیری، وجود دارد. خوشبختانه این موضوع، مانند بسیاری از تضادها، جزو اصطلاحات سیاه یا سفید نیست.
بیایید نگاهی بیندازیم به دلایل مختلفی که معلمان، والدین و دانش آموزان ممکن است یک اصطلاح را بر دیگری ترجیح دهند.
انجمن ناتوانی های یادگیری ایالت نیویورک (LDA) به وضوح بیان می کند:
بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند به جای واژه “ناتوانی‌های یادگیری” از اصطلاح "تفاوتهای یادگیری"یا "چالش‌های یادگیری" استفاده کنند. برخی نگران این هستند که اصطلاح “ناتوانی یادگیری” بدلیل اینکه بر روی ضعف‌های شناختی فرد تمرکز می‌کند، آنها را از سایر یادگیرندگان جدا کند، در حالی که اصطلاح “تفاوتهای یادگیری” این واقعیت را برجسته می‌کند که آنها کاملا توانایی یادگیری دارند ولی به سادگی با روش های متفاوت یاد می‌گیرند.
همچنین، باور بر این است که اصطلاح "ناتوانی یادگیری" تحقیرآمیز است و بار ناتوانی را به دانش آموزان القا می کند در حالیکه نشان داده شده است که افراد مبتلا به نارساخوانی دارای توانایی قوی تر در استدلال فضایی سه بعدی، درک بهتر اطلاعات انتزاعی و ارتباطات بین مفاهیم و سطوح بالاتر خلاقیت هستند.
دقیقاً بر اساس چنین دلایلی است که حرکت جهانی جهت کاربرد اصطلاح "تفاوت های یادگیری" برای این افراد به جریان افتاده است. برای حمایت از دانش‌آموزان با تفاوتهای یادگیری، کمک به آنها برای ایجاد درک دقیق از نقاط قوت و همچنین چالش‌هایشان بسیار مهم است. اصطلاح "تفاوت یادگیری" دانش آموزان را تشویق می کند تا هم جنبه های مثبت و هم جنبه های منفی توانایی های یادگیری خود را کشف کنند.
اما در زمینه های قانونی و رسمی چطور؟ اینجاست که موضوع پیچیده می شود. باز هم، وب سایت LDA جنبه های قانونی را به خوبی خلاصه می کند:
بر اساس قانون آموزش افراد دارای معلولیت، (IDEA) (Individuals with Disabilities Education Act )، در حال حاضر 13 طبقه بندی مختلف معلولیت وجود دارد: مانند اوتیسم، ADHD، اختلال گفتاری، ناشنوایی و ..... .
برای اینکه دانش‌آموزی واجد شرایط دریافت حمایت‌ها و خدمات ارائه‌شده تحت IDEA قرار بگیرد، باید شامل یکی از این 13 گروه «طبقه‌بندی» باشد. ناتوانی یادگیری خاص (SLD) هم یکی از این دسته بندی ها است. ولی متاسفانه، هیچ طبقه بندی تحت عنوان "تفاوت یادگیری" یا "چالش یادگیری" زیر نظر قانون IDEA وجود ندارد.
این موضوع حقوقی، مانع بزرگی در مقابل جریان فکری جهانی برای تغییر واژه "ناتوانی" در یادگیری است. بدلیل اینکه "تفاوت" یادگیری هنوز تعریف قانونی ندارد، بنابراین اهرم قانونی برای دریافت خدمات آموزشی یا حمایت های ویژه به این دانش آموزان خاص را نیز نمی دهد. اصطلاح "ناتوانی یادگیری" نه تنها توسط دولت ها به رسمیت شناخته شده است، بلکه اصطلاح ترجیحی بسیاری از سازمان های حمایتی (از جمله انجمن ناتوانی یادگیری آمریکا) نیز هست. در نتیجه، افراد علاقمند به این زمینه، ناچار بر استفاده از عبارت "ناتوانی یادگیری" برای جستجوی آنلاین اطلاعات و منابع مرتبط در سایت های معتبر هستند. بنابراین، علی رغم اینکه عبارت "تفاوت یادگیری" یک تعریف مبتنی بر نقاط قوت و امیدوارکننده است، بنظر می رسد که اصطلاح ناتوانی یادگیری به این زودی ناپدید نخواهد شد.
نکته مهم این است که فرد/دانش آموز با تشخیص نشانه های مرتبط، حق انتخاب دارد. دانش‌آموزانی هستند که از اصطلاح ناتوانی یادگیری متنفرند، زیرا باعث می‌شود احساس کمتر بودن نسبت به همسالان خود داشته باشند. در مقابل، دانش‌آموزان هم هستند که احساس می‌کنند اصطلاح ناتوانی یادگیری به مبارزه آنها مشروعیت می‌بخشد، زیرا آنها اغلب باید در مدرسه سخت‌تر از همسالان خود کار کنند. بنظر می رسد که بهتر باشد با تعریف هر یک از اصطلاحات، انتخاب را بر عهده خود دانش آموز بگذاریم. اگر آنها می گویند "من ناتوانی یادگیری دارم"، از اصطلاح "ناتوانی یادگیری" استفاده کنید. و اگر آنها از "تفاوت یادگیری" استفاده می کنند، این اصطلاح را بازتاب دهیم.
شما از کدام اصطلاح استفاده می کنید؟ در نظرات به ما اطلاع دهید!
تهیه کننده: دکتر هایده فیضی پور
https://smarts-ef.org/blog/learning-disabilities-learning-differences/